Αγορά κατοικίας 2021

Ανέκαθεν η αγορά μόνιμης κατοικίας θεωρείτο προτεραιότητα, τόσο από τους ντόπιους όσο και από τους ξένους που διαμένουν μόνιμα στο νησί, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κατηγορίες ακινήτων. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2018-19, ο κλάδος των ακινήτων έδειξε να ανακάμπτει από τη βαθιά κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, με τις τιμές των κατοικιών να αυξάνονται στο σύνολό τους. Δύο κύριοι παράγοντες φαίνεται να διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο: (i) οι βελτιώσεις στην πραγματική οικονομία, από την πλευρά της ζήτησης, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανεργίας και τα χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού, και (ii) η αύξηση της ζήτησης ακινήτων από αλλοδαπούς μέσω του Κυπριακού Προγράμματος Επενδύσεων (CIP) και της άδειας μόνιμης διαμονής.

Το ξέσπασμα της πανδημίας του Κορωνοϊού  στις αρχές του 2020, σε συνδυασμό με τη μείωση του τουρισμού και την απότομη διακοπή του προγράμματος πολιτογράφησης, φαίνεται ότι μας σπρώχνουν προς μία περίοδο αβεβαιότητας. Αποτέλεσμα αυτού η ανακοπή της αύξησης των θετικών προβλέψεων τόσο για τον κλάδο όσο και για την οικονομία γενικότερα. Διαβαίνοντας το δεύτερο μισό του 2020 εν μέσω πρωτόγνωρων συνθηκών, επιχειρούμε να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο ως προς το θέμα της αγοράς κατοικίας τον επόμενο χρόνο.

Δανειστικά και καταθετικά επιτόκια

Τα μέσα επιτόκια για νέες καταθέσεις και στεγαστικά δάνεια βρίσκονται σε πτωτική τάση από το 2013, κυρίως λόγω της απόφασης της Κεντρικής Τράπεζας να μειώσει το μέγιστο επιτόκιο κατάθεσης κατά 1%. Το σενάριο αντιστροφής της τάσης αυτής φαντάζει απομακρυσμένο, αφού τα μέσα επιτόκια αναμένεται να κινηθούν περί του 2% για τα δανειστικά και σε μηδενικά επίπεδα για τα καταθετικά. Προφανώς, ένα περιβάλλον με χαμηλά επιτόκια δανεισμού και καταθέσεων λειτουργεί ευνοϊκά για την επέκταση της οικονομίας. Σε επίπεδο νοικοκυριών, είναι ένας σημαντικός παράγοντας  μείωσης της μηνιαίας δόσης καθιστώντας την απόκτηση κατοικίας πιο προσιτή.

Η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης για επιδότηση στεγαστικού επιτοκίου δε (με ανώτατο περιθώριο που δεν θα υπερβαίνει το 2.3%) φαίνεται πως συνέτεινε στην αύξηση του ενδιαφέροντος για  στεγαστικά δάνεια, κυρίως από νεαρά ζευγάρια. Θα πρέπει να αναφερθεί φυσικά πως ακόμη είναι νωρίς για να φανεί η επίδραση του μέτρου αυτού στην πραγματική οικονομία.

Οικονομικό κλίμα

Κατά τα τελευταία τρία χρόνια, η αύξηση του ΑΕΠ ακολούθησε στενά την τάση του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας (ESI), ο οποίος δείχνει τη συνέχιση ενός αισθητά θετικού, αν και ελαφρώς επιβραδυντικού, ρυθμού ανάπτυξης. Εκτός από τη μικρή αύξηση στις αρχές του τρέχοντος έτους (3,3 μονάδες) σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2019, το οικονομικό κλίμα τον Απρίλιο του 2020 επιδεινώθηκε. Συγκεκριμένα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος υποχώρησε κατά 21,9 μονάδες, σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2020. Το οικονομικό κλίμα κατέγραψε μείωση και τον Οκτώβριο, λόγω κυρίως της «ασθενέστερης εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων στις υπηρεσίες, το λιανικό εμπόριο και, σε μικρότερο βαθμό, στη βιομηχανία». Από την άλλη, ο Δείκτης Εμπιστοσύνης του τομέα των κατασκευών κατέγραψε αύξηση, κάτι που οφείλεται «στη βελτίωση των εκτιμήσεων των επιχειρήσεων σχετικά με τα επίπεδα ζήτησης και των ανοδικών αναθεωρήσεων στις προσδοκίες απασχόλησης». Ωστόσο, σε περίπτωση περεταίρω επιδείνωσης του κλίματος, η εμπιστοσύνη των αγοραστών θα κλονιστεί, κάτι που πιθανόν θα ωθήσει την απόφαση για αγορά κατοικίας σε μελλοντική αναβολή.

Τιμές πώλησης κατοικιών

Δεδομένης της βελτιωμένης απόδοσης του τομέα των ακινήτων στο σύνολο του τα τελευταία τρία χρόνια, του επιδεινούμενου οικονομικού κλίματος, καθώς και του παγκόσμιου και εθνικού μακροοικονομικού περιβάλλοντος, αναμένουμε ένα μουδιασμένο 2021 για την αγορά κατοικίας, ιδιαίτερα κατά το πρώτο μισό. Λαμβάνοντας επιπρόσθετα υπόψη την αυξημένη διαθεσιμότητα γης και κατοικιών, ειδικά μέσω των μαζικών εκποιήσεων από τις τράπεζες και των αναδιαρθρώσεων των δανείων, οι τιμές των κατοικιών αναμένεται να δεχθούν σημαντικές πιέσεις. Η ζήτηση ωστόσο αναμένεται να κρατηθεί σε παρόμοια επίπεδα με το 2020 συγκρατώντας κάπως τις τιμές. Όλα τα πιο πάνω, συμβάλουν στο να αναμένουμε ότι οι τιμές των κατοικιών θα παραμείνουν σχετικά σταθερές στη Λευκωσία, με ελαφριά πτώση στις παράλιες πόλεις όπου η ζήτηση από ξένους αγοραστές θα μειωθεί.

Ενοίκιο

Το ενοίκιο αποτελεί τη μόνη εναλλακτική στην αγορά κατοικίας. Ως εκ τούτου, η σκιαγράφηση της αγοράς στα ενοίκια είναι σημαντική στο να προβλέψουμε τη βραχυχρόνια κίνηση της αγοράς κατοικιών. Σε γενικές γραμμές, η ζήτηση για ενοίκια, κυρίως διαμερισμάτων, παρουσιάζεται ιδιαίτερα ψηλή την τελευταία τριετία.  Παράλληλα, η διαθεσιμότητα στο παρόν στάδιο είναι σχετικά μέτρια. Το γεγονός αυτό σπρώχνει τις τιμές των ενοικίων προς τα πάνω.

Εντούτοις, με τις τράπεζες να διοχετεύουν την πλεονάζουσα ρευστότητά τους και μέσω οικιστικών δανείων, σε συνδυασμό με τα χαμηλά επιτόκια και την κρατική επιδότηση αναμένουμε πως η ζήτηση για ενοικίαση θα συρρικνωθεί μερικώς τον επόμενο χρόνο πιέζοντας και το κόστος του ενοικίου προς τα κάτω.

Συμπερασματικά, το 2021 θα αποτελέσει αναμφίβολα μια ενδιαφέρουσα χρονιά για την αγορά κατοικίας αλλά και όσον αφορά τον τομέα των ακινήτων γενικότερα. Η αβεβαιότητα που επικρατεί στην παγκόσμια οικονομία σε συνδυασμό με το εγχώριο οικονομικό κλίμα (που επηρεάζει τις συνθήκες εργασίας) και τα επιμέρους της στελέχη (π.χ. χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και η δυνατότητα δανεισμού) θα καθορίσουν εν πολλοίς τη δραστηριότητα στην αγορά κατοικίας. Για τους επόμενους δώδεκα μήνες, αναμένουμε πως η αγορά θα επιδείξει ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα καταφέρνοντας να διατηρήσει τη ζήτηση σε παρόμοια επίπεδα στη Λευκωσία, ενώ οι παραλιακές πόλεις αναμένεται να δεχθούν πλήγμα μέσω της μείωσης της ζήτησης από ξένους αγοραστές.

Source: philenews.com